Vergeten grenspaal

Detail op dinsdag

29 juli 2025

De grenzen van de gemeente Alkmaar zijn al vaak gewijzigd. Soms werden de grenspalen daarbij verplaatst, naar de nieuwe grens. En soms lijken ze gewoon te zijn achterlaten en vergeten. Zoals dit onopvallende lage vierkante paaltje in de berm van de Frieseweg, vlak bij de Friesebrug.

Aan het handmatig bewerkte hardsteen is te zien dat het hier om een oude paal gaat. De ingehakte letters ‘RG’ geven aan, dat het een Rijksgrenspaaltje is. 

Verbeterplan

Er is nog een tekening met een wegverbeteringsplan uit 1820. En daarop is het tracé van de rijksweg tussen Kennemerland en Den Helder goed te zien. Een doorgaande weg dwars door de binnenstad van Alkmaar. De weg was van militair belang vanwege een snelle postverbinding met de grote marinehaven in Nieuwediep.  Via de Kennemerstraatweg en het Ritsevoort, ging je door de Langestraat, de Achterstraat, en de Dijk. En via de Friesepoort ging je de stad weer uit. De weg ging verder via de Frieseweg richting het Alkmaarse tolhek bij Koedijk. Het was de bedoeling dit wegvak recht te trekken, maar dat is nooit gebeurd.

(Tekst gaat verder onder de foto’s)

Brug der zuchten

De route dwars door de stad bleef tot in de twintigste eeuw bestaan. De Friese brug werd ook wel de ‘brug der zuchten ‘ genoemd vanwege de verkeersopstoppingen. Al direct ten noorden van het kanaal begon de gemeente Oudorp. Maar dat was niet de reden om hier een grenspaal te plaatsen. Het paaltje markeert de grens van de rijksgrond, waarop de rijksweg lag. De exacte ouderdom van het paaltje is nog niet vastgesteld.

Met dank aan onze gepensioneerde collega Henk Krabbendam voor de tip

Dit detail is uitgelicht door Anne Pauptit, monumentenadviseur team Erfgoed, gemeente Alkmaar

Grenspaal O7

Midden in de sloot rond het Fort bij Marken-Binnen staan hardstenen palen met nummers. Ze markeren precies de hoeken van de onregelmatig lopende grens tussen de grond die in 1888 onteigend is en het omringende polderland. Op de kop zijn nummers ingehakt die elkaar opvolgen. Steeds met de O erboven van het Ministerie van Oorlog.

Kloven spitsen frijnen schuren

Bij het verbeteren van de ringdijk van de Starnmeerpolder herstelt het Hoogheemraadschap ook enkele monumentale restanten van militaire kunstwerken. Het gaat om onderdelen van de Stelling van Amsterdam, die rond 1900 werd aangelegd.