De verdwenen kastelen in Oudorp

Geheimen van de Oudorperpolder onthuld

Het tv-kanaal van NH nieuws zond in het voorjaar van 2024 afleveringen over verdwenen kastelen uit. Aan deze serie werkten Stadsarcheoloog Nancy de Jong en erfgoedspecialist Marius Bruijn mee. Je kunt de aflevering over Kasteel de Middelburg en over kasteel de Nieuwburg terugkijken. (Illustratie kasteel van NH nieuws).

Verdwenen Kastelen van West-Friesland NH nieuws

In de gemeente Alkmaar ligt net buiten het historisch centrum een groene oase, de Oudorperpolder. Het is het toonbeeld van een prachtig rustiek Hollands weidelandschap met strijkmolens en broedgebied voor vele weidevogels.

Weinig van wat je hier nu aantreft, doet nog vermoeden dat zo’n 700 jaar geleden de aanblik van deze polder gedomineerd werd door twee grote kastelen en dat het een strijdtoneel geweest is van de lange strijd tussen Holland en de West-Friezen. En dat is nou precies de kans die hier ligt voor onze archeologen en voor iedereen die van historie houdt: Ons weer bewust maken van deze geschiedenis. En dat niet alleen! We ontdekken ook steeds nieuwe dingen die aangeven dat die geschiedenis er op sommige punten anders uitziet dan altijd werd gedacht. En we bieden de mogelijkheid om die geschiedenis als het ware opnieuw te beleven door onze verhalen en ontdekkingen. Het is een project in wording dat nog volop in beweging is. Op deze pagina’s houden we je op de hoogte met steeds de laatste nieuwtjes en verhalen.

Uniek in Nederland: Alkmaars kasteel had een barbacane en dat is ‘ontzettend gaaf’

Geofysisch onderzoek

De basis van het project wordt gevormd door een grootschalig geofysisch onderzoek dat uitgevoerd wordt door Saricon BV in samenwerking met het Archeologisch Centrum van de gemeente Alkmaar. Alkmaar kent een zeer rijke historie en als innovatieve gemeente zien we het als uitdaging prachtige resultaten te behalen met nieuwe niet destructieve technieken. Zo voegen we niet alleen iets toe aan de geschiedenis van Alkmaar, maar ook de geschiedenis in het algemeen én aan de ontwikkeling van deze technieken.

Puntneusbaardman

We gaan nog even door met de resultaten van de opgravingen bij kasteel de Nieuwburg in Oudorp. Daar kwam in 1971 ook dit bijzondere stuk import keramiek naar boven. Dit opvallende voorbeeld van een zogenaamde puntneusbaardman is gevonden in de gracht bij de voorburcht van het kasteel; in een heleboel stukjes, maar archeologisch gezien helemaal compleet!

Pelgrimshoorn

Direct van de werktafel komt dit fragment van een zogenaamde pelgrimshoorn, gevonden in de buitengracht van kasteel de Nieuwburg in 1971. In het kader van het grote kastelenonderzoek (zie ook onze website) worden alle vondsten van de kastelen Middelburg en Nieuwburg in Oudorp weer eens nader onderzocht.

Middeleeuwse brug ontdekt onder kasseien van Munnikenweg in Oudorp

Veel media-aandacht voor gevonden sporen middeleeuwse voorburcht

Wethouder Christian Braak is trots. En voor onze stadsarcheologen is het als een droom die werkelijkheid werd. In Oudorp, Alkmaar, is de allereerste barbacane in Nederland ontdekt bij een kasteel. Dit is een unieke vondst. Iets wat nog nergens in Nederland is aangetroffen. Een barbacane is een versterkte voorpoort.

De geschiedenis beleven

Op dit moment is de uitgebreide historie van de Oudorperpolder beperkt te beleven. Er staan informatieborden bij beide kasteelterreinen en bij kasteel de Nieuwburg zijn de contouren in een bestratingspatroon weergegeven.

Historie

De Oudorperpolder lijkt een ongerepte groene oase, maar zo’n 700 jaar geleden zag het er heel anders uit. Het aangezicht werd gedomineerd door twee kastelen: de Nieuwburg ten noorden en de Middelburg ten zuiden van de Munnikenweg. In 1470 werd daar ook nog een klooster aan toegevoegd.