Doek valt voor gemeentelijke Monumentenloods
Gisteren en eergisteren zijn de laatste materialen weggehaald uit de gemeentelijke Monumentenloods aan de Alexander Flemingstraat in Alkmaar. Ze zijn overgedragen aan Restoric, een bedrijf in tweedehands bouwmaterialen uit Uithoorn. Jarenlang bood de Monumentenloods een laagdrempelige manier van hergebruik van historisch bouwmateriaal. De laatste jaren beheerd door vrijwilligers van Historische Vereniging Alkmaar. Aan deze samenwerking met de gemeentelijke monumentenspecialisten komt nu een eind. En dat betekent dat het doek valt voor de gemeentelijke Monumentenloods.
Zes jaar geleden namen vrijwilligers van Historische Vereniging Alkmaar (HVA) het beheer van de Monumentenloods over van de gemeentelijke vakgroep Erfgoed Alkmaar. Het mes sneed aan twee kanten. De monumentenspecialisten konden het beheer met een gerust hart uit handen geven. En de Historische Vereniging Alkmaar hield er een centje aan over voor de verenigingskas. Op die manier kon het behoud en hergebruik van historische materialen binnen de gemeente Alkmaar op een slimme manier worden voortgezet.
Torenburg
Alkmaarders die de Monumentenloods al langer kennen, associëren hem waarschijnlijk meteen met Henk Krabbendam. Deze inmiddels gepensioneerde monumentenadviseur was jarenlang verantwoordelijk voor de gemeentelijke Monumentenloods, toen nog aan de Torenburg.
Aanleiding was een verzameling bouwhistorische fragmenten en gevelstenen. In de jaren tachtig aangetroffen in een loods op het opslagterrein van de gemeentelijke afdeling Openbare Werken aan de Herculesstraat.
Doorgeefplek
Vanuit persoonlijke interesse ontfermde Henk Krabbendam zich over deze verzameling. Hij bracht de materialen onder in een leegstaand pakhuisje aan de Torenburg 3. Daarbij werd hij gestimuleerd door Piet Verhoeven, toenmalig hoofd Monumentenzorg & Archeologie. Zo ontstond hier vanaf 1993 een levendige bewaar- en doorgeefplek van oude bouwmaterialen. De loods was vooral gericht op de monumentale binnenstad. Eigenaren van historische panden konden hier terecht voor materialen die elders bij verbouwingen waren vrijgekomen. Daar betaalden ze dan een kleine vergoeding voor.
Eeuwenlang hergebruik
Maar ook voor 1993 was er al zoiets als een monumentenloods. Vermoedelijk gaan de wortels zelfs al eeuwen terug. Vanuit het besef van de waarde van bouwmaterialen die bijvoorbeeld ook vrijkwamen bij gemeentelijke bouw- en sloopactiviteiten door de stad. Die materialen werden door de toenmalige Stadstimmerwerf bewaard. Meestal voor hergebruik maar soms ook als curiositeit. Zo ontstond langzamerhand een groeiende verzameling curiosa en bouwfragmenten. Het beheer van die verzameling ging met pieken en dalen. En het lijkt erop dat Willem Reder zich er in de jaren zestig en zeventig actief mee bemoeide. Reder werd later et eerste hoofd Monumentenzorg bij de gemeente Alkmaar.
Samenwerking
De Monumentenloods ging pas echt leven in Alkmaar in het pandje aan de Torenburg. Hier kon Henk Krabbendam In eerste instantie bijna voltijds met de collectie bezig zijn. Later was zijn inzet steeds meer nodig voor andere ambtelijke taken op het gebied van monumentenzorg.
In 2019 ging Henk met pensioen. En de gemeente vond in de Historische Vereniging Alkmaar een goede partner om de Monumentenloods te laten voortbestaan.
Niet in het pakhuisje aan de Torenburg. Dat was een bouwvallig pand zonder verwarmde schaftruimte en een afsluitbaar toilet. Er kwam een tijdelijke ruimte, want het pakhuis moest worden verbouwd. De materialen werden verhuisd naar een pand op bedrijventerrein Oudorp, dat toevallig leegstond. De ruimte aan de Alexander Flemingstraat was een stuk groter, maar de gemeente betaalde de huur en de vrijwilligers namen de exploitatie op zich.
Huidige pand wordt gesloopt
Een mooie manier voor de vakgroep Erfgoed om de Monumentenloods in stand te houden als doorgeefluik van historisch bouwmateriaal. Het was steeds de bedoeling dat de Monumentenloods uiteindelijk terug zou keren naar Torenburg 3. Maar uiteindelijk besloot de gemeente dat pandje niet op te knappen maar af te stoten.
Op bedrijventerrein Oudorp kon de Monumentenloods niet blijven, want dat terrein wordt omgebouwd tot een woon-werkwijk. En het tijdelijke onderkomen aan de Alexander Flemingstraat wordt gesloopt. De huur werd opgezegd in mei en de gemeente vond een nieuwe ruimte in Oudorp, in de voormalige Brandweerpost aan de Herenweg 30.
Te klein
De ruimte in Oudorp was wel aanmerkelijk kleiner dan de loods aan de Alexander Flemingstraat. Net als dus het voormalige pandje aan de Torenburg.
Te klein, in de ogen van de vrijwilligers van de Historische Vereniging Alkmaar, die inmiddels de grote ruimte gewend waren. Reden voor de vereniging om, in overleg met de gemeente, de samenwerking te beëindigen.
De afgelopen maanden is een soort uitverkoop gehouden, waardoor de collectie al behoorlijk is geslonken. Daarbij hebben de monumentenadviseurs een kleine hoeveelheid (circa twaalf pallets) geselecteerd om te bewaren. Dit materiaal wordt verhuisd naar de leegstaande Brandweerpost in Oudorp. Daar kunnen de laatste fragmenten nog worden bestudeerd en gedocumenteerd.
Het laatste restant aan materialen is vandaag opgehaald door Restoric uit Uithoorn. Een tweedehands bouwmaterialen handel die ervoor zorgt dat het materiaal op een verantwoorde manier wordt hergebruikt.
