Zes nieuwe rapporten over Alkmaarse monumenten en archeologie

Van opgraving Gulden Vlies tot en met de geschiedenis van de sociale woningbouw

Op onze website vind je, onder de Publicaties, inmiddels al 33 Rama’s. Rama is de afkorting voor Rapporten over de Alkmaarse Monumenten en Archeologie. Het zijn vaak dikke boekwerken met veel informatie en beeldmateriaal. En ze zijn allemaal gratis als pdf-bestand te downloaden. Het Erfgoedteam is productief geweest, want de afgelopen maanden zijn er wel zes nieuwe Rama’s verschenen. We zetten ze hieronder kort op een rij.

Rama 28: Op zoek naar het Gulden Vlies

Over opgravingen van een herberg bij Koorstraat 30 en een theater bij de Lindegracht in Alkmaar in 2022 en 1993.

In 2022 het voormalige café-restaurant Het Gulden Vlies op de hoek van de Koorstraat en Lindegracht ingrijpend verbouwd. Het monumentale hoofdgebouw uit 1908 werd gerestaureerd en verbouwd tot ‘Mooij Alkmaar’. Goed voor de Puienprijs van de Historische Vereniging Alkmaar in 2023! Tijdens de verbouwing werd ook de achtervleugel van het Gulden Vlies aan de Lindegracht gesloopt. Daarvoor in de plaats kwam een appartementengebouw.  In de bouwput legden onze archeologen de resten bloot van de oorspronkelijke herberg Het Gulden Vlies. De middeleeuwse voorganger van het latere café-restaurant. Bijna dertig jaar daarvoor was het terrein ernaast al opgegraven. Dat was na de sloop van de schouwburgzaal van Het Gulden Vlies. Ook daar kwamen appartementen. De plek is extra interessant voor de archeologen, omdat die op de strandwal van Alkmaar ligt. Een stukje hoger oergrond waar mensen zich duizenden jaren geleden vestigden, omdat je er hoog en droog zat.

Rama 29: De Laat, vroeg en laat

Over twee opgravingen aan de Laat in 2017 en 2024.

De geschiedenis van de Laat begint in de late Middeleeuwen. De Laat is tegenwoordig de langste straat in de binnenstad. Hier is in de afgelopen dertig jaar een flink aantal opgravingen gedaan. Dat kon omdat er veel bouwprojecten waren waardoor de grond open ging. De opgravingen leveren stuk voor stuk waardevolle informatie op over de betreffende plek. Mooie waardevolle puzzelstukjes die onze archeologen helpen om de geschiedenis van de stad reconstrueren.

Rama 30: Wonen in de Harmonie

Over twee opgravingen op de plek waar voeger bioscoop De Harmonie gevestigd was. Met als resultaat onder meer sporen van overstromingen in de twaalfde eeuw.

Aan de Lombardsteeg en het Doelenveld, waar voorheen de grote zaal stond van de voormalige bioscoop, staan nu appartementen. Voor de bouw, in oktober 2018, deden onze archeologen een opgraving in de bouwput. De Harmonie was in 1866 opgericht als een schouwburg en werd in de vorige eeuw veranderd in een bioscoop. Die werd uitgebreid met extra zalen door het bijvoegen van buurpanden aan de Nieuwesloot. In 1995 werd aan de achterzijde ook al een nieuwe zaal gebouwd langs de Lombardsteeg. Ook in die bouwput hebben de archeologen toen onderzoek gedaan. De resultaten van beide onderzoeken zijn samengebracht in deze uitgave.

(Klik op de foto voor het onderschrift. Tekst gaat verder onder de foto’s)

Rama 31: Clarissen onder de stadswal

Over twee opgravingen aan de Molenbuurt. In 2021 werd aan de Molenbuurt het riool onder de straat vervangen. Onze archeologen waren erbij voor onderzoek.

De grootste aandacht kreeg het meest zuidwestelijke deel van de Molenbuurt. Dat is bij de hoek met het Zevenhuizen en de Bergerbrug. Zes jaar eerder, bij de bouw van kebapzaak Bodrum, waren er al enkele resten gevonden van het voormalige Clarissenklooster. Dat was een verrassing, want tot dan toe werd aangenomen dat het klooster helemaal was verdwenen. Dat de resten waren opgeruimd door de aanleg van de nieuwe stadswal en singelgracht in 1573. Ook in 2021 zijn weer resten van het voormalige klooster gevonden. Je leest er alles over in Rama 31.

Rama 33: Proefsleuven bij café-restaurant Koekenbier

Over de opgraving in 2023 aan de Kennemerstraatweg, op de plek waar jarenlang café-restaurant Koekenbier gevestigd was.

In 2023 werd het voormalige café-restaurant aan de Kennemerstraatweg gesloopt. Er komt een appartementencomplex voor in de plaats. Na de sloop deden onze archeologen archeologisch onderzoek. Dat gebeurde door het maken van proefsleuven. Ook deze plek ligt weer op de strandwal, een hoger gelegen stuk oergrond waar de mensen duizenden jaren geleden als eerste op gingen wonen. Er zou veel grond verzet worden, en dat maakte de kans groot op het vinden van bewoningsresten uit de prehistorie en de middeleeuwen. Toch zijn er geen archeologische sporen uit deze perioden gevonden. De archeologen hoopten mogelijke overblijfselen te vinden van een laatmiddeleeuws Leprozenhuis. Maar hiervan geen resten meer in de grond te zitten. Wel zijn enkele funderingen en vondsten aangetroffen van een voorganger van het café uit de achttiende tot twintigste eeuw. Je leest de resultaten in Rama 33.

Rama 34: Voor iedereen een thuis

Een inventarisatie van de sociale woningbouw in Alkmaar van 1880 tot 1990. Van hofjes in het Emmakwartier tot huurwoningen in De Rijp. Aan deze Rama wordt nu de laatste hand gelegd. De Rama is komend voorjaar beschikbaar op de website.

Ook aan Rama 32 wordt nog gewerkt. Die krijgt als titel ‘Met je neus in de boter’ en gaat over de opgraving in 2023 aan Boterstraat 12 en 14

(Klik op de foto voor het onderschrift)