Bordje met uil

Vondst op vrijdag

6 januari 2023

Deze week een fraai majolica bord. Net als de vondsten van de afgelopen weken, gevonden bij een opgraving in 1998 aan het Canadaplein. In een beerput van het voormalige Oude Vrouwengasthuis, op de plek waar nu Stedelijk museum Alkmaar staat. Het bord van vandaag is een mooi voorbeeld van een majolica bord, met aan de bovenkant een kleurige afbeelding in tinglazuur. Aan de onderkant is het bord, dat een diameter heeft van ca 27 cm, voorzien van loodglazuur. De afbeelding, aangebracht op een geheel blauwe ondergrond, stelt een uil voor op een tak, in de kleuren groen en geel met wat oker en wit. Dit alles binnen een zogenoemde aigrette rand. Aigrette betekent zilverreiger en de term werd vroeger gebruikt voor allerlei soorten versieringen met veren.

Het gebruik van zo’n blauwe ondergrond is trouwens een reactie op de grootschalige import van soortgelijk versierd fayence aardewerk in allerlei kleuren uit het Italiaanse Liguria in de periode 1580-1630. Ons bord komt dan ook uit het eerste kwart van de zeventiende eeuw. Net als het andere blauwe bordje met bloemen, dat ongetwijfeld ook geïnspireerd is geweest op het aardewerk uit Liguria.

Maar nog even over de uil. Die heeft in veel culturen een bepaalde betekenis en wordt over de hele wereld gezien als een mythologische vogel. In het christelijk geloof stond de uil onder meer symbool voor de nacht en de dood. Omdat de uil voornamelijk een nachtdier is, werd deze christelijke betekenis van uilen uiteindelijk een symbool voor degenen die de duisternis liefhebben, de zogenaamde ‘ongelovigen en ketters’… Maar door de zeer scherpe zintuigen en de vele andere bijzondere eigenschappen van deze nachtelijke roofvogel, werd de vogel ook (en nog altijd) geassocieerd met wijsheid.

Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’