Delicaat weefsel
Vondst op vrijdag
24 oktober 2025
We zijn druk bezig met de uitwerking van de recente opgraving op het voorplein van de Laurentiuskerk aan het Verdronkenoord. In deze fase doe je opnieuw allerlei ontdekkingen waar je tijdens het graven geen idee van had. Zoals een hoopje textielresten dat heel goed een damesbeursje zou kunnen zijn…
Tijdens de opgraving vonden mijn collega’s Rebekka en Kayleigh een kuil waarvan de inhoud groen uitgeslagen was. Vaak vinden we op zulke groen verkleurde plekken iets waarin koper verwerkt is, zoals een muntje of een stuk handgereedschap. Deze keer was het direct duidelijk dat het om iets anders moest gaan. Wat het ook was, het was heel teer. En, naast iets van fijn koperdraad, zaten er duidelijk ook resten textiel tussen.
(Klik op de foto voor het onderschrift. Tekst gaat verder onder de foto’s)
Spoelen met geduld
Na de opgraving worden alle vondsten schoongemaakt. Daar heb ik hier al eerder over verteld. Maar textiel en fijn koperdraad zijn te kwetsbaar. Dit soort vondsten maken we schoon door ze voorzichtig af te spoelen. Daarvoor moet je veel geduld hebben, dat kun je je vast voorstellen! Maar het geduld wordt meestal goed beloond. Als geleidelijk aan de modder en koperroest eraf gespoeld zijn, komt steeds meer het oorspronkelijke voorwerp aan het licht.
Wat het precies geweest is, weten we nog niet. We zien stukjes geweven textiel, vermoedelijk linnen. En we zien een klein fragment van een metalen weefsel waarvan de techniek doet denken aan die van maliënkolders.
We houden een slag om de arm, maar we denken aan een damesbeursje. Een zogeheten chatelainebeursje of een damestasje. Chatelainebeursjes werden met een riemhaak of chatelaine aan de heupgordel gehangen. Samen met andere handige zaken als de huissleutels, naaigerei, reukflesjes, enzovoort. Chatelaines werden veel gedragen in de zeventiende en achttiende eeuw. In de loop van de negentiende eeuw nam het gebruik af. Mede door de komst van broeken met zakken.
(Klik op de foto voor het onderschrift. Tekst gaat verder onder de foto’s)
Specialisten in archeologisch textiel
De riemhaak en de dingen die je eraan hing waren trouwens niet alleen praktisch van aard. Door het gebruik van luxe materialen als zilver en goud kon je je er ook mee onderscheiden van de massa. Van edelmetalen is echter geen sprake bij onze vondst. Of misschien had het een zeer laag zilvergehalte… Maar hoewel het toen misschien een alledaags voorwerp was, voor ons is dit minstens zo waardevol. En voor de eigenaresse van weleer waarschijnlijk ook. Zelfs nu kun je nog genieten van die fijne weefmotieven in de fragmenten stof!
Op dit moment leggen we contact met specialisten op het gebied van archeologisch textiel. Zo hopen we meer te weten te komen over dit delicate weefsel. Zodra we meer weten, komen we vanzelfsprekend bij je terug!
(Klik op de foto voor het onderschrift. Tekst gaat verder onder de foto’s)
Vondst op vrijdag wordt samengesteld door Guus van den Berg, archeoloog team Erfgoed, gemeente Alkmaar.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’
Strijkglas van het Verdronkenoord
Tegel van het Verdronkenoord
