Drie baardmankruiken

Vondst op vrijdag

Voor de vondst van vandaag duiken we weer ietsje verder in het verleden dan de afgelopen weken. Deze keer zijn het vondsten uit de periode 1525-1550 (in plaats van 1560-1580). Plaats delict is deze keer de Voordam waar, in 1992, pal achter de Dijk, een klein pandje werd gesloopt om plaats te maken voor een patatwinkel.

De locatie werd archeologisch en bouwhistorisch onderzocht en daarbij werd duidelijk dat hier, grenzend aan de Dijk, nog muurwerk overeind stond uit de veertiende eeuw. Er werd een grote beerput aangetroffen met een zogeheten ‘looptijd’ van circa 1350 tot in de late zestiende eeuw. Op de foto zien we drie zogenoemde baardmankruiken van steengoed. Gemaakt in Keulen of Frechen (Duitsland) in de periode rond 1540. Twee van de kruiken hebben opgelegde bloemenranken. De één met eikenbladmotief, compleet met eikels aan de uiteinden van de ranken, en de ander (de kleinere) met een soort rozenrank. De kruiken zijn overdekt met een bruin zoutglazuur. De grootste heeft een hoogte van 23 cm en de beide kleinere zijn 14 cm hoog. De grootste kruik heeft onder de baard  een klein opgelegd vogeltje waarvan niet duidelijk is wat de bedoeling is. Mogelijk was het een kenmerk van de pottenbakker zelf.

Hoewel de rankenversiering als puur decoratief kan worden gezien, kan toch een symbolische link niet worden uitgesloten. De eik (en ook eikenhout) werd in voeger tijden beschouwd als onverwoestbaar en stond symbool voor de onvergankelijkheid. De roos wordt sinds de zestiende eeuw wel gebruikt om aan te geven dat bepaalde informatie vertrouwelijk is. We zeiden het hier al eerder: als iemand je iets ‘onder de roos’ vertelt, dan verwacht hij dat je de informatie niet verder vertelt. Ook hier wellicht weer een hint naar de sterke verhalen die tijdens een drinkgelag aan tafel werden verteld en die beter binnenshuis konden blijven.

De informatie voor deze rubriek wordt aangeleverd door Rob Roedema, archeoloog gemeente Alkmaar