Kienspaanhouder

Vondst op vrijdag

15 juli 2022

We hebben weer een nieuw thema voor onze wekelijkse vondsten! De komende weken gaan we het hebben over verlichting in en om het huis door de eeuwen heen. Om te beginnen met de kienspaan. Wellicht heb je nooit van het woord gehoord, maar de kienspaan (en de bijbehorende kienspaanhouder) is een vorm van verlichting die teruggaat tot in de oudheid. Zelfs tot in de twintigste eeuw werd de kienspaan nog gebruikt, maar dan vooral door delen van de armere bevolking, of op veilige plaatsen zoals een schuur of wc buiten het huis. (Tekst gaat verder onder de foto’s)

Kien of kienspaan was in feite gewoon hout, dat versteend was in het veen. Het brandde goed en gaf vrij veel licht. Dit in tegenstelling tot een houten toorts of fakkel die al snel ging smeulen en roken en daardoor minder licht gaf. Maar ook de kienspaan was een vrij onveilige manier van verlichting want de kans op weg spattende vonken was groot.

De rechter is gevonden in 1998 in een afvalkuil tijdens opgravingen in 1998 in de Bloemstraat. De afvalkuil stamde uit het begin van de zeventiende eeuw. Deze houder moest in de muur worden geslagen. Uiteraard kon je deze kienspaanhouders ook te gebruiken voor kaarsen. De kaars was naast de olielamp de belangrijkste lichtbron maar daarover volgende week meer!

Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’