Knobbelbekers

Vondst op vrijdag

1 december 2023

Pas keek ik naar tussenkunstenkitsch. En onder de grote hoeveelheid besproken voorwerpen kwam ook een klein glazen bekertje aan bod dat de bezoeker had gevonden in een berg grond. Direct ging bij mij een belletje rinkelen, want van dit type bekertje hebben wij er verschillende in onze collectie.

Volgens de expert ging het hier om een zeldzaam stuk kinderspeelgoed uit de zeventiende eeuw. Ze kende nog slechts één ander exemplaar, bij een archeologische dienst. Mogelijk refereerde ze aan Alkmaar, want deze expert heeft ooit in ons depot mogen rondkijken.

(Tekst gaat verder onder de foto)

Voor mij een mooie aanleiding vandaag eens aandacht te besteden aan de Alkmaarse vondst uit het midden van de zeventiende eeuw. Op de eerste foto zie je een gaaf gevonden bekertje met drie rijen geprononceerde knobbels. Het is circa 4 cm hoog en het staat op drie blauwe braamnop-pootjes. Het is gevonden in 2002. In een beerput van de voormalige bierbrouwerij ‘Het wapen van Haarlem’ aan de Oudegracht. Op de plek waar tot 2001 Veiling Oudegracht zijn verkoopzaal had.

(Tekst gaat verder onder de foto)

Bekertje twee is gevonden in 1993 in een beerput achter het pand Langestraat 115/117. Ook dit bekertje staat op drie blauwe braamnop-pootjes. En hoewel het even hoog is als het eerste bekertje, heeft dit exemplaar vier rijen knobbels.

Wist je trouwens dat die knobbels bedoeld zijn om ervoor te zorgen dat de beker niet uit je handen gleed? Die waren namelijk vaak vet, want eten met je handen was in die tijd nog heel gewoon.

(Tekst gaat verder onder de foto)

Op foto 3 zie je een ‘volwassen’ exemplaar van hetzelfde type beker. Zoals geldt voor veel kinderspeelgoed in die tijd, werd bijna altijd een bestaande vorm gekopieerd. Deze beker heeft zowel een hoogte als een diameter van ca 7.5 cm. Hij heeft vier rijen knobbels en staat ook weer op drie blauwe braamnop-pootjes.

Dit glas vonden we in 1994 in een beerput aan de Laat. Het type glas werd gebruikt voor zogenaamd molbier, een witbier soort. Het is bekend dat In vroegere tijd kinderen ook al bier dronken, dus wie weet, waren de kleine exemplaren geen speelgoed maar werden ze ‘gewoon’ gebruikt door kinderen om bier te drinken…

Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’