Kogels van het beleg

Vondst op vrijdag

9 februari 2024

Vorige week had ik het over het beleg van Alkmaar, met als aanleiding het boek dat Harry de Raad, gepensioneerd archivaris van Regionaal @archief_alkmaar vorig najaar uitbracht. Voor de vondst van vandaag blijven we nog even bij datzelfde onderwerp, en dan met name het oorlogsgeweld. In het verhaal van Harry de Raad kun je precies lezen op welke dagen waar werd gevochten en waar dan zo ongeveer het Spaanse geschut was opgesteld. De Spanjaarden richtten zich met hun aanvallen volledig op de noordzijde van de stad omdat daar de verdediging nog niet was versterkt. Die bestond hier nog volledig uit de laatmiddeleeuwse stadsmuur.

Vooral het gedeelte tussen de Friese poort en de plek waar de rode toren stond, op de hoek van de Bierkade en de Wageweg, werd zwaar bestookt. Bij wegreconstructies van de Wageweg in 2006 op deze plek, werd als het ware een tijdscapsule geopend die een goed beeld gaf van de gebeurtenissen die zich daar hebben afgespeeld. Het leek wel alsof de boel na de strijd met grond was overdekt, waarna alles bijna 450 jaar onaangeroerd in de grond bleef zitten. Over een afstand van honderden meters kon de oude stadsmuur worden vrij gelegd.

(Tekst gaat verder onder de foto)

Zo ontstond een situatie die bepaalde gebeurtenissen bijna tastbaar maakte. Je kon bijvoorbeeld goed zien hoe kanonskogels door de stadsmuur waren geslagen, en waren achtergebleven in de grond achter de muur. Op de foto zie je voor de rood-witte stok duidelijk een inslag van een kanonskogel. Ook zie je de scheve stand van de fundering waar achter het afgeschoven deel nog rechts in de voormalige stadsgracht ligt. Op foto 2 zie je de fundering van de Rode toren met daarop een net aangetroffen kanonskogel. De laatste foto laat een selectie kanonskogels zien. Het zijn zogenoemde veertigponders die allemaal om en nabij de voormalige Rode toren zijn gevonden. Eén van de kogels is duidelijk door de kracht van de inslag uit elkaar geslagen. Overigens vonden we bij de opgraving niet alleen kogels en een vernielde muur. We kwamen onder meer ook een deel van een menselijk dijbeen tegen. Eén van de stille getuigen van een historisch drama dat zich ruim 450 jaar geleden afspeelde op deze plek.

Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’