Kraagkandelaars
Vondst op vrijdag
19 augustus 2022
We gaan weer verder met de kandelaars maar nu verder de zeventiende eeuw in. Bij vondsten uit de zeventiende eeuw komen we vaak witbakkende tafelkandelaars tegen, bekleed met transparant (geel) loodglazuur of met koperoxide (groen). De meeste kandelaren hebben een hoogte van ca 20 cm zoals de drie gele exemplaren op de foto.
Ze staan op een stevige standvoet en hebben meestal een balusterstam met knopen. Onder de kaarsenhouder een kraag om druipend kaarsenvet op te vangen. In de kaarsenhouder zit dan een gaatje of sleuf om de resterende stomp eruit te kunnen peuteren. Alle vier de afgebeelde exemplaren komen uit opgravingen in Alkmaar.
(Tekst gaat verder onder de foto)
Vreemd is dat dit type kraagkandelaar in Alkmaar nagenoeg niet voorkomt in roodbakkende klei, terwijl dat qua materiaal goedkoper was.
Vrijwel alle vier de kandelaars zijn weggegooid vanwege een in stukken gebroken standvoet. Waarschijnlijk gebeurd doordat de kandelaar te hard op tafel werd gezet. Een gevalletje dus van domme pech.
Verbrande kandelaar
Een heel ander verhaal wordt het bij de kandelaar die is gevonden in 1990 in de Breedstraat in een beerput die ooit toebehoorde aan een pand aan de Langestraat. De reden om deze kandelaar weg te gooien, was duidelijk een heel andere. Je kunt goed zien dat de gehele bovenkant, houder en kraag, in brand heeft gestaan waarbij het vuur het baksel en glazuur helemaal heeft aangetast. Klaarblijkelijk is de kaars gaan druipen waarna het geheel is gaan branden. Gezien de ontstane schade lijkt het erop dat er op het moment dat dit gebeurde niemand in de buurt was, waardoor de kandelaar flink werd beschadigd. Ik kan me voorstellen dat de gebruikers zich na dit incident eens flink achter de oren hebben gekrabd. Tijdens de opgraving hebben wij verder geen sporen van een brand gezien, maar dat had dus makkelijk het gevolg kunnen zijn…
Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’
