Meer zeemeermannen
Vondst op vrijdag
21 november 2025
Twee weken geleden liet ik hier een wandtegel zien met een afbeelding van Triton. Gevonden bij archeologisch onderzoek aan de Schermerweg in 2004. Ik ben deze week nog wat dieper in de tegelkast gedoken. En wat blijkt: er is meer van deze meerman gevonden aan de Schermerweg.
We zien Triton met zijn gebruikelijke drietand. Maar ook in jagende houding met een harpoen. En op weer een andere tegel treffen we hem seinend met een vlag.
De gemiddelde zeventiende-eeuwse Alkmaarder zal de verhalen over Triton en andere meermensen wel met een glimlach hebben aangehoord. Toch zijn er ook aanwijzingen dat mensen de verhalen niet helemaal naar het rijk der fabelen verwezen. Er bestaan verschillende volksverhalen van ontmoetingen met zeemeermannen en zeemeerminnen. Zeemeerminnen kwamen soms in de problemen. En dan werden ze bijvoorbeeld gered door langsvarende mensen. Waarna ze de rest van hun leven sleten op het land.
(Klik op de foto voor het onderschrift. Tekst gaat verder onder de foto’s)
In 1403 zou een zeemeermin in de problemen zijn geraakt toen de dijken braken bij het Purmermeer. Zij werd door Edammer melkmeiden meegenomen. Uiteindelijk eindigde ze in Haarlem, waar zij mensenkost leerde eten. Waar ze aan het werk ging als spinster en waar ze na vele jaren werd begraven als Christenmens.
In andere verhalen spelen ook zeemeermannen een rol. Wie goed met ze omging, wachtte een fortuinlijke toekomst, zo werd geloofd. Maar wee degenen die zijn goede raad in de wind sloegen! Zo ontdekten ook de inwoners van Westerschouwen in Zeeland. Tegen zijn wil werd de vrouw van een zeemeerman meegenomen aan land, waar zij uiteindelijk stierf. Daarop sprak hij zijn vloek uit over het eiland. Waarna de huizen onbewoonbaar raakten door storm en stuifzand.
De zeemeerman (of Triton?) kon dus stevig ingrijpen in het klimaat. Dat beschreef ik ook de vorige keer. En kennelijk zagen zijn tijdgenoten er wel wat in om hem af en toe ook te laten genieten van zijn rust. Dan werd hij tevreden lurkend aan zijn tabakspijpje afgebeeld. Zoals je op twee van de tegels kunt zien.
Vondst op vrijdag wordt samengesteld door Guus van den Berg, archeoloog team Erfgoed, gemeente Alkmaar.
(Klik op de foto voor het onderschrift)
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’
Triton aan het Zeglis
