Pispotten

Vondst op vrijdag

17 februari 2023

Vandaag hebben we het over pispotten. Net als de vondsten van de afgelopen weken, ook weer gevonden in 2002, tijdens de opgraving aan de Oudegracht 26. De plek waar in die tijd bierbrouwerij ‘Het wapen van Haarlem’ zat. Ook de pispotten komen uit de beerput waaruit een heleboel materiaal naar boven kwam dat gebruikt moet zijn geweest door een welgesteld huishouden uit de zeventiende en achttiende eeuw.

Deze twee steengoed kamer- of pispotten komen uit het tweede kwart van de zeventiende eeuw. Dus zo tussen 1625 en 1650. Ze zijn gemaakt in het Westerwaldgebied in Duitsland. Hoewel enigszins verschillend van kleur, hebben beide potten hetzelfde model. Ze zijn allebei versierd met appliques ofwel versieringen, geaccentueerd met kobaltblauwe verf. Op beide potten zie je drie medaillons waarvan er in beide gevallen één tussen twee gaande (ofwel horizontaal afgebeelde) leeuwen staat. (Tekst gaat verder onder de foto)

Op de medaillon van pot nummer 1 zien we een mensfiguur (hoogstwaarschijnlijk een adellijk persoon) binnen een randtekst. De medaillons op deze pot zijn alle drie van slechte kwaliteit. Dat is waarschijnlijk te wijten aan het gebruik van een oude en nagenoeg versleten matrijs. Waarschijnlijk was de matrijs zelfs gebroken aan de onderzijde. Want bij alle drie de medaillons kun je zien dat later nog is geprobeerd ze weer enigszins in vorm te krijgen. Wel kunnen we nog het jaartal 1583 lezen. Als dat betekent dat de matrijs in dat jaar gemaakt was, dan ging hij dus inderdaad al een aantal jaartjes mee…

De medaillons op pot nummer 2 zijn van hogere kwaliteit. Deze pot is zeer goed afgewerkt, met haarscherpe appliques. Ook deze pot heeft drie medaillons, maar dan met de afbeelding van een dubbelkoppige adelaar met als lijf de vorm van een rijksappel. Dit was het wapen van het keizerlijk huis van de Habsburgers. Behalve over grote delen van Midden Europa regeerden zij ook van 1482 tot 1581 over de Nederlanden.
Een pispot met een politieke inslag dus! Welnu, de gebruiker deed er zijn behoefte in! (Tekst gaat verder onder de foto)

Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’