Ruiterspoor

Vondst op vrijdag

20 januari 2023

Aan de Oudegracht 26, tegenover het Wildemanshofje, vond in 2002 een opgraving plaats. Na sloop van de oude opstallen werd hier een bouwput aangelegd voor het huidige appartementencomplex Hof Fortuyn van Witte. Op deze plek aan de Oudegracht 26 was in de zeventiende en achttiende eeuw bierbrouwerij het ‘Wapen van Haarlem’ gevestigd, destijds ook bekend als ‘Het Zwaard’.

Naast veel funderingen ontdekten we ook enkele beerputten, die we nader onderzochten. Daaronder ook de beerput die waarschijnlijk toebehoorde aan de eigenaar van de brouwerij. De grote sortering serviesgoed uit deze put illustreert de welstand van de bewoners. Het vondstmateriaal bestond uit veel luxe aardewerk, glaswerk, pijpen, verschillende metalen voorwerpen, enzovoort.
Eén van de metalen voorwerpen was dit restant van een messing ruiterspoor. Het is duidelijk waarom het item werd weggegooid, want het ligt in diverse stukken. De twee uiteinden, bestaande uit ogen om het geheel met riempjes aan de hak te bevestigen, werden nog wel gevonden.

Ruitersporen bestaan al lange tijd. Het zijn U-vormige metalen beugels die aan de hakken van de ruiterlaarzen bevestigd worden om het paard te kunnen ‘aansporen’. De vroegste sporen hadden een simpele nek die eindigde in een punt. Daarom worden ze ook wel priksporen genoemd. Sporen met een rad ontstonden ergens in de dertiende eeuw in Engeland, maar kwamen pas gedurende de veertiende eeuw algemeen in gebruik. Daarbij moeten we opmerken dat de eerste versies waarschijnlijk nog niet konden draaien. Onze ruiterspoor is uitgevoerd met een (dus wel) draaiend wieltje met acht punten. Overigens is het U-vormige deel van de ruiterspoor helemaal versierd met een gegraveerde band met diverse motieven. Onze spoor is ergens in de zeventiende eeuw gemaakt.

Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’