Tiepelen

Vondst op vrijdag

De vorige keer lieten we een houten speelgoedpaardje zien en een karretje dat er theoretisch gezien bij had kunnen horen. Dat karretje is gevonden tijdens een opgraving in 1990 aan de Wortelsteeg. Uit de beerput op dat adres kwamen vondsten naar boven uit de periode van 1575 tot ver in de zeventiende eeuw. Uit die vondsten blijkt onder meer dat hier ook kinderen woonden. Want naast het karretje is meer speelgoed aangetroffen.

Zoals bijvoorbeeld deze vrij simpele met de hand vervaardigde houten draaitol van ongeveer 7 cm hoog en met een diameter van ca 4 cm. Op foto 2 zien we een gedraaide houten bal met een diameter van ongeveer 6.5 cm. Vaak werden houten ballen gebruikt met een slaghout of kolfstok. Hoe dan ook spreekt van beide stukken speelgoed de werking voor zich. Ingewikkelder is het verhaal over het derde stuk speelgoed. Een ongeveer 3 cm dik stokje met een lengte van ca 14 cm en met aan twee zijden een punt. Dit stokje werd gebruikt bij het ‘tiepelen’. Een spel dat met twee partijen moest worden gespeeld. Daarbij wordt de korte stok (of de tiepel) weggeslagen met een lange. Dit gebeurt vanuit een sleuf in de grond, waar de tiepel dwars overheen wordt gelegd. Als de tiepel op de grond terechtkomt, wordt de afstand van de gleuf tot dat punt gemeten met de lange stok. Zo wordt het behaalde aantal punten bepaald. Als de tiepel wordt opgevangen door de veldpartij, dan gooit deze de tiepel richting de sleuf. Raakt de tiepel de sleuf of valt hij erin, dan wordt gewisseld. Lukt dat niet, dan wordt de afstand vanaf de nieuwe plek tot de sleuf gemeten voor (een geringer) aantal punten (bron: wikipedia). De regels konden overigens per plek verschillen. Maar dat er veel gespeeld werd in en bij de Wortelsteeg is duidelijk.

De informatie voor deze rubriek wordt aangeleverd door Rob Roedema, archeoloog gemeente Alkmaar.