Tulpengekte

Vondst op vrijdag

Voorjaar, bloembollentijd. Daarom deze week een verhaal over de bizarre gekte in de bloemenhandel in het begin van de zeventiende eeuw. Aan de hand van een tulpenbord en tegel, gevonden in Alkmaarse bodem.

De tulp, van origine een bloem uit Turkije, werd aan het eind van de zestiende eeuw in ons land geïntroduceerd. De zandgronden langs de kust bleken een prima bodem voor de tulp en al snel begon er een levendige handel in deze nieuwe bloem. Begin zeventiende eeuw werd de bloem gezien als een waar statussymbool. De populariteit van de tulp en de zeldzaamheid van bepaalde variaties dreven de prijs behoorlijk op. Al snel werden waanzinnige bedragen neergeteld voor bepaalde kleuren en soorten. In 1623 kostte één enkele tulpenbol van een populair type 1000 gulden, een bedrag waar je toentertijd een fraai pand voor aankocht. Ook in Alkmaar bleek de tulpenmanie flink om zich heen te grijpen. Op het hoogtepunt, en tegelijkertijd ook het keerpunt van deze gekte, werd op 3 februari 1637 een bloembol verkocht voor maar liefst 5000 gulden. Dat gebeurde bij een veiling in de Oude Doelen in de Doelenstraat. Twee dagen na dit record klapten alle beurzen in het land in elkaar en kwam de tulpenmanie tot een eind. Menig handelaar zat van de ene op de andere dag finaal aan de grond. De één zijn dood is de ander zijn brood volgens een bekend gezegde. En artistiek gezien was dit een enorme inspiratiebron voor de kunstenaar. Schilders, plateelwerkers en andere ambachtslieden lieten zich inspireren door de opkomst en ondergang van de levendige bollenhandel. Er zijn fraaie schilderijen met tulpen bekend van bekende schilders. En ook op aardewerk, zoals tegels en borden, zien we in die tijd dus fraaie voorbeelden.
Het bord is gevonden op de hoek van het Verdronkenoord met de Bierkade. Het komt, net als de tegel met de zogeheten drietulpafbeelding uit de periode tussen 1620 en 1640.

De informatie voor deze rubriek wordt aangeleverd door Rob Roedema, archeoloog gemeente Alkmaar.