Uit de kelders van V en D

Vondst op vrijdag

1 maart 2024

De afgelopen weken zijn we bezig geweest met een archeologische opgraving in het gebouw aan de Laat, waar voorheen V&D zat. Allerlei sporen van vroeger tijden kwamen naar boven, zoals funderingen van woonhuizen, waterputten en kelders. Maar ook resten van materiaal dat in deze huizen werd gebruikt. Veel uit de categorie ‘daar hebben we al veel van’ maar ook enkele gebruiksvoorwerpen die tot de verbeelding spreken. Ook al zijn het soms maar enkele scherven.

De scherven die ik hier beschrijf, zijn van een kan van geelbakkend aardewerk met aan de binnenkant transparant loodglazuur en aan de buitenzijde een gevlekt blauw tinglazuur. Grappig is dat bij de opgravingen in de Boterstraat vorig jaar bijna identieke scherven werden gevonden. Zoals bijvoorbeeld de bodem van zo’n zelfde kan (foto 2).
Opvallend is wel dat het baksel van de fragmenten uit de Boterstraat meer roodbakkend is. Dat komt waarschijnlijk doordat het ergens anders, buiten Nederland, is gefabriceerd.

(Tekst gaat verder onder de foto’s)

Ook in 1998, bij een opgraving aan de Koorstraat/Augustijnssteeg, vonden we een scherf van een identieke kan. Deze kannen worden ook wel Malling jugs genoemd. Een majolica kan met een gevlekte decoratie in blauw of mangaan (blauw dat neigt naar turquoise).
Zo’n kan werd lange tijd gebruikt als altaarfles in Kent in de West Malling kerk en daar heeft hij dan ook zijn naam aan te danken. Er zijn ook twee andere (verwante) kannen in dat gebied geregistreerd.

Veel van deze kannen hebben Engels gemerkte monturen, vaak van zilver. En de vroegste komt uit circa 1549-50. De kannen werden in het begin dan ook als een Engels product beschouwd. In Engeland zijn echter, behalve de resten van deze drie, niet meer verwante scherven opgegraven. En de zilveren montage suggereert dat ze destijds als zeldzaam en exotisch werden beschouwd.

Ondertussen zijn er wel veel voorbeelden opgegraven in de Lage Landen uit voornamelijk de tweede helft van de zestiende eeuw. Het heeft er alle schijn van dat de kan oorspronkelijk juist uit deze omgeving komt en waarschijnlijk uit de buurt van Antwerpen.

Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’