De glazen nimf van de Oudegracht
Bijzondere bodemvondst
Bij een opgraving aan de Oudegracht 194 werd een beerput gevonden. Daaruit kwamen een heleboel voorwerpen naar boven die gebruikt zijn door mensen die er zo tussen 1600 en 1625 woonden. Een flinke collectie aan kapotte huisraad, zoals vaasjes, kannen, bekers en ander serviesgoed. Maar ook decoratief beschilderde glasscherven. En in één ervan, zie je een gezicht…
Meestal koppelen we de vondst van dit soort glas aan rijkere mensen. Toch was het niet alleen voor de hogere kringen van de burgerij. Ook mensen van een meer beperkte welstand die toen aan de Oudegracht woonden, hadden dit soort glas. Begin zeventiende eeuw, was het inmiddels iets minder duur. En om die reden was het destijds een mooi cadeau voor bijvoorbeeld een huwelijk.
Bladeren uit hoofd en armen
Tussen onze glasfragmenten springt er eentje uit, waarop je duidelijk een gezicht ziet! Na wat puzzelen met andere fragmenten kwam het geheel steeds beter in beeld. We zien iemand die naar boven kijkt. Uit de armen en op het hoofd van deze persoon groeien bladeren. Wat we hier zien, is het tragische moment van de nimf Daphne die, volgens de Griekse mythologieie transformeert tot een laurierboom.
(Klik op de foto voor het onderschrift. Tekst gaat verder onder de foto’s)
van het bord.
Het verhaal gaat als volgt. De god Apollo had Cupido beledigd. Cupido, de god van de liefde, nam dat Apollo niet in dank af. Daarom schoot hij een gouden pijl op hem af. Waarna Apollo op slag verliefd werd op de eerste vrouw die hij zag, en dat was de nimf Daphne. Als straf schoot Cupido toen een loden pijl naar Daphne. Vanaf het moment dat de pijl haar raakte, verafschuwde ze alle mannen die ze zag.
De hopeloos verliefde Apollo kon zich niet bedwingen en begon de door hem begeerde Daphne te achtervolgen. Waarop de arme Daphne begon te roepen en te smeken om hulp, om van haar belager af te komen. Haar vader Peneüs hoorde haar smeekbede en besloot te helpen. Hij liet bladeren ontspruiten uit haar armen en om haar benen vormde zich schors. Daardoor werden haar stappen steeds zwaarder. En voordat Apollo Daphne kon bereiken, veranderde de nimf voor zijn ogen in een laurierboom. Als teken van zijn liefde voor haar, maakte Apollo een lauwerkrans die hij altijd bleef dragen.
Bij mij komt nu vooral de vraag naar boven: als dit inderdaad een cadeau is geweest… Welk verhaal vertelde het dan en aan wie? Was het een boodschap voor de bruid? Dat ze haar vader mocht inschakelen als ze in de problemen kwam in haar huwelijk? Of juist voor de bruidegom? En wat wilde de gever er dan mee zeggen?
Maartje Kramer, depotbeheerder archeologisch centrum
