Kruimels naar de Torenburg
Met enige regelmaat komen we kleine kruimeltjes tegen die helpen in de zoektocht naar het verdwenen Alkmaarse kasteel Torenburg. We weten waar het ongeveer moet hebben gestaan, maar écht bekend is het niet. Nancy, senior archeoloog in ons Erfgoedteam, en gespecialiseerd in onder meer kastelenonderzoek, vertelt.
Al eeuwen is er een discussie over waar het kasteel nou echt stond. Zo werden in de zestiende eeuw tijdens de aanleg van de vestinggracht grote hoeveelheden ‘Duivesteen’ gevonden aan de noordoostkant van de gracht. Op de stadsplattegrond van Drebbel uit 1597 prijkt dan ook het woord ‘Torenburg’ in dit deel van de stadsgracht. In de achttiende eeuw schrijft de Alkmaarse geschiedschrijver Cornelis Eikelenberg ook uitgebreid over de Torenburg en over wat er allemaal nog te zien was van kasteel Torenburg in het landschap. Sporen waar ik nu alleen maar van kan dromen. Alleen is het erg moeilijk te duiden waar hij dit nou gezien heeft aangezien de omgeving nogal veranderd is.
(Tekst gaat verder onder de foto)
Tot mijn grote verbazing ging een artikel uit de Alkmaarsche Courant van 21 mei 1821 (uit Regionaal Archief Alkmaar) uitgebreid in op fundamenten die gevonden werden tijdens de aanleg van het Noordhollandsch kanaal. Dat is op zich al heel interessant. Maar daarnaast gaat de schrijver in op een passage van Eikelenberg die aangeeft dat je ‘in de begraasden grond de plaats van de grondvesten der torens en een gedeelte van de kring der graften kon zien’. Maar hij voegde daaraan toe dat je dit voorafgaand aan de aanleg van het kanaal ook nog kon zien. Een redelijk recente ooggetuige dus. Daar hebben we iets aan! Want met dit gegeven kunnen we met behulp van de kadasterkaart uit die tijd die strook van het vermelde ‘begraasde land’ identificeren! We komen dan uit bij het Alkmaarse Victoriepark. En natuurlijk heeft het kanaal dat stuk behoorlijk doorgraven. Maar met wat geo-refereren van oude kaarten en plantekeningen van de aanleg van het kanaal blijkt dat er toch wel degelijk in het park een strook onverstoorde grond aanwezig moet zijn. En zo komen we weer een stapje dichterbij Torenburg!
