Nieuw luikje voor Wendelaarlantaarn
Het is slechts een kleine ingreep, maar met een leuk verhaal! Over de zogenoemde Wendelaarlantaarn op het pleintje bij de Grote Sint Laurenskerk aan de Koorstraat én het recyclen van ontwerpen.
Metaalbewerker Boris Stiensma, die we ook kennen als Alkmaars stadsuurwerkmaker, maakte in opdracht van de gemeente een nieuw installatieluikje in de flank van de Wendelaarlantaarn. Ooit was het oorspronkelijke luikje vervangen door een gevoelloos roestvaststalen exemplaar. Een storend detail dat extra uit de toon viel sinds het pleintje aan de Koorstraat opnieuw is ingericht.
De ingreep van Boris Stiensma bestond eigenlijk uit niet meer dan het maken van een nieuw massief koperen deksel met slot. Maar dan in een vorm en van materiaal passend bij de oude, bewaard gebleven en hergebruikte omranding.
Burgemeester
Nu het verhaal erachter: De stenen lantaarn met zitbank werd in 1932 door de Alkmaarse burgerij aangeboden aan burgemeester W.C. Wendelaar, ter gelegenheid van zijn koperen jubileum. Burgemeester Wendelaar werd na zijn Alkmaars burgemeesterschap nog lid van de Provinciale Staten en vervolgens van de Tweede- en Eerste Kamer. De gewaardeerde burgervader werd overigens na zijn dood in 1967 nog vereerd met een bronzen borstbeeld op de hoek van de Koelmalaan en de Vondelstraat, en met een straatnaam in Overdie. Vandaar dat ook huidige Alkmaarders de naam vaak wel kennen.
De feestelijke aanbieding van de lantaarn, in juni 1932, werd opgeluisterd met mooie toespraken én een fraaie ontwerptekening. De lantaarn zelf was namelijk pas een paar maanden later, in oktober klaar. Op de afgebeelde zwart-wit foto is de lantaarn in onvoltooide staat te zien, op de oorspronkelijke plek ten noorden van de Grote Kerk. Later is de lantaarn iets verschoven, naar de plek op het Canadaplein waar nu (ongeveer) de ingang van de openbare fietsenkelder is. In 2000 werd de lantaarn verplaatst naar het pleintje aan de Koorstraat. Een goed gekozen plek, omdat de omringende bebouwing grotendeels van de hand van dezelfde ontwerper is, als die van de lantaarn, namelijk architect A.J. Kropholler.
Krophollerhoek
A.J. Kropholler ontwierp en realiseerde in de jaren dertig van de vorige eeuw in korte tijd meerdere gebouwen in de directe omgeving van de Grote Kerk: het Hoge Huys-complex (1931), het Politiebureau (1936), plus een gevelwand met winkels aan de Koorstraat tussen de Langestraat en het Kerkstraatje. Zijn ontwerpen kenmerken zich door de kloeke vormen en bovenmaats gedetailleerde onderdelen, zoals manshoge gevelankers en buitenformaat bakstenen.
Omdat (nog) geen ontwerptekening is teruggevonden van zijn lantaarn, zijn we op zoek gegaan naar andere voorbeelden om een waardige vervanger te maken voor het verdwenen luikje. Toen bleek dat in Waalwijk in 1936 een vrijwel identieke lantaarn is gebouwd, als onderdeel van het nieuwe Raadhuisplein daar.
Nu was van architect Kropholler al bekend dat hij er geen problemen mee had om zijn eigen ontwerpen in aangepaste vorm elders opnieuw te gebruiken.
De diverse stadhuizen van zijn hand, die verspreid door Nederland zijn gebouwd, zijn juist ook daarom direct herkenbaar. Deze twee lantaarns echter, zijn gebouwd aan de hand van praktisch dezelfde blauwdruk. Maar de waardering is er niet minder om. Onze Wendelaarlantaarn is immers een Rijksmonument.
(In samenwerking met Anne Pauptit, de Monumentenman)
