Majolica uit de Boterstraat

Vondst op vrijdag

29 december 2023

Al een paar weken komt de Vondst op vrijdag uit de Boterstraat, waar we afgelopen zomer een uitgebreide opgraving hadden. We bespraken onder meer Chinees, Italiaans en Portugees aardewerk. Ook de vondst van vandaag komt van de opgraving in de Boterstraat. Deze keer gemaakt in Nederland, maar dan wel met een Italiaanse invloed.

Het gaat hier om een majolica bord, van rond 1650, op een standring en met een diameter van 27 cm. Het bord heeft een opstaande rand met een golvend oppervlak en geschulpte buitenrand. De spiegel, of het middendeel is enigszins gebold. De rand heeft een aigrette (veren) motief. En in het midden zie je, in de kleuren blauw, oker en groen, een cupido met sjerp. In zijn hand een drinkbeker of glas. Het figuurtje staat op een ondergrondje, te midden van ook weer aigrette, dus veerachtige bloemen. Het decor is duidelijk overgenomen van voorbeelden uit dezelfde tijd uit Zuid-Europa zoals bijvoorbeeld Italië. Als we het bord vergelijken met het faience kannetje van enkele weken geleden, zien we duidelijk de overeenkomsten.

(Tekst gaat verder onder de foto)

Wat niet overeenkomt, is het vlekkerige karakter van dit majolica bord. Tijdens opgravingen valt het altijd weer op hoe het Zuid-Europese faience kraakhelder wit uit de grond komt terwijl het Nederlandse werk vaak (niet altijd) zwart verkleurd tevoorschijn komt. Dit verkleuren komt door de inwerking van zuren in de bodem. Die kunnen het glazuur van Nederlandse majolica dusdanig aantasten dat soms niet eens meer een decor is te onderscheiden. Bij ons bord zie je dat de ene scherf donkerder is verkleurd dan de andere. De verkleuring van het Nederlandse product komt vooral doordat de Nederlandse pottenbakker vaak veel lood gebruikte in het glazuur. En als lood oxideert, wordt het zwart. Maar goed, in dit geval is de afbeelding nog goed te zien en lijkt het cupido figuurtje naar ons te proosten op een voorspoedig 2024!

Bekijk ook het verslag van dag tot dag van de opgraving in de Boterstraat

Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’