Boekhouden op een tegel
Vondst op vrijdag
14 april 2023
De vondst van vandaag gaat over boekhouden op een tegel en een grote klomp biscuittegels die in de oven samengesmolten zijn tot één grote massa. Afkomstig van een voormalige tegelbakkerij in de Sint Annastraat.
Ik heb het hier al eens gehad over een onderzoek in 2021 aan de Sint Annastraat 27. Daar troffen we toen een bedsteekeldertje aan dat was volgestort met afval van de tegelbakkerij die tussen circa 1671 tot ongeveer 1810 aan de overkant zat.
Het grootste deel van de vondsten bestond uit fragmenten van zogenoemde biscuit tegels. Dat zijn tegels die één keer zijn gebakken en nog niet geglazuurd). Allemaal mislukte of gebroken tegels uit de periode van ca 1690 tot 1710.
Nu ontvingen we pas, uit handen van Marcel Corbié, een partij vondsten die waarschijnlijk uit dezelfde tegelbakkerij komen. Het materiaal is gevonden in 1980, door de Stichting Behoud Alkmaarse Bodemvondsten. Een stichting die ik ooit samen met Marcel oprichtte, uit liefde voor de archeologie. Inmiddels ligt deze taak al jaren officieel bij de gemeente en is er gemeentelijk beleid voor archeologische vondsten. (Tekst gaat verder onder de foto)
De vondst van Corbié bestond ook uit mislukte tegels, gevonden achter Sint Annastraat 17. Ook hier weer biscuit tegels maar ook wat paarse en blauw op witte fragmenten, waarbij het waarschijnlijk is misgegaan toen ze voor de tweede keer de oven in gingen voor het glazuur.
Aan de dikte (ca 5 cm) kunnen we zien dat ze wel iets later gemaakt zijn. Waarschijnlijk in de tweede helft van de achttiende eeuw. Het grappige is dat je op sommige biscuittegels wel pogingen tot versiering ziet, maar dat er ook tegels zijn die gebruikt werden als kladblok. Voor een soort ovenboekhouding. Op de tegel linksonder op foto 1, zie je bijvoorbeeld twee rijen waarbij links waarschijnlijk het aantal gemaakte tegels stond en rechts de mogelijke bedragen die ze moesten opleveren. (Tekst gaat verder onder de foto)
Op foto 2 en 3 zie je dat het ook vaak mis ging met het stoken van de oven. We zien een enorme klomp samengesmolten tegels. Waarbij aan de ene kant nog goed te zien is hoe de tegels werden gestapeld in de oven met stukken plavuis ertussen. Aan de andere kant van de klomp echter, zijn de tegels helemaal samengesmolten tot een massa. Duidelijk een gevalletje van oververhitting!
Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’
